सहकारी संस्थाहरू खजुरा गाउँपालिकाको आर्थिक विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्। बचत तथा ऋण, बहुउद्देश्यीय, कृषि, महिला, समुदायिक लगायतका विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरू पालिका भरि क्रियाशील छन्।
यी सहकारी संस्थाहरूले सदस्यहरूको आर्थिक र सामाजिक उन्नति गर्न, व्यवसायिक प्रवर्द्धन गर्न र स्थानीय अर्थतन्त्रलाई सबलीकरण गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्। यस पृष्ठमा गाउँपालिकामा संचालित विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरूको विस्तृत विवरण र विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
खजुरा गाउँपालिकामा कुल ३९ सहकारी संस्थाहरू रहेका छन्। सबैभन्दा बढी कृषि(🌾) संस्थाहरू रहेका छन्, जसको संख्या ११ (२८.२%) रहेको छ। यसमध्ये ११ संस्थाहरू प्रदेश स्तरीय रहेका छन्।
खजुरा गाउँपालिकामा विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरू संचालनमा छन्। मुख्य सहकारी प्रकार र तिनको वितरण निम्न अनुसार रहेको छ:
सहकारी संस्थाहरूको प्रकार अनुसार वितरण र मुख्य तथ्यहरू
वडा अनुसार सहकारी संस्थाहरूको वितरण र प्रमुख सहकारी प्रकारको विश्लेषण
वडा नं. २
१३ सहकारी संस्था
८:१
सक्रिय:निष्क्रिय वडा अनुपात
३.०x
अधिकतम/औसत अनुपात
सहकारी संस्थाहरूको वार्षिक वृद्धि प्रवृत्ति (२०७५-२०८०)
पछिल्ला वर्षहरूमा खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको संख्यामा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ। विशेषगरी कृषि र अन्य जस्ता सहकारी संस्थाहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि देखिएको छ।
यो प्रवृत्तिले स्थानीय समुदायको सहकारी प्रतिको बढ्दो आकर्षण र पालिकाले लिएको सहकारी प्रवर्द्धन नीतिको सफलता दर्शाउँछ। सहकारी क्षेत्रमा थप प्रविधि नवीनता र क्षमता विकास गरी सहकारी क्षेत्रको योगदान थप बढाउन सकिने सम्भावना देखिन्छ।
खजुरा गाउँपालिकाका विभिन्न वडाहरूमा सहकारी संस्थाहरूको वितरण असमान रहेको छ। वडा नं. २ मा सबैभन्दा बढी १३ सहकारी संस्थाहरू रहेका छन्, जहाँ मुख्यतया कृषि प्रकारका सहकारीहरू संचालित छन्।
गाउँपालिकाको औसतमा प्रत्येक वडामा ४.३ सहकारी संस्थाहरू क्रियाशील छन्। वडागत वितरण र तिनका प्रकारहरूको विस्तृत विवरण तल प्रस्तुत गरिएको छ।
१३ सहकारी संस्था - मुख्यतः कृषि
कुल सहकारी
१३
प्रमुख प्रकार
🌾कृषि
सहकारी प्रकार
६
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
अमर कृषि सहकारी सं लि | 🌾कृषि |
आदर्श कृषक सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
जागरुक महिला बहुउद्देश्यीय स. सं लि. | 🔄बहुउद्देश्यीय |
धनबर्षा सहकारी संस्था लि. | 🏢अन्य |
ध्रुबतारा संयुक्त युवा जागरण स. सं.लि. | 🏢अन्य |
नव दुर्गा कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
परिवार कल्याण सहकारी सं लि | 🏢अन्य |
पुष्प महिला सहकारी स.लि. | 👩महिला |
भद्रकाली महिला बचत सहकारी स. लि. | 👩महिला |
रिमझिम सहकारी संस्था लि. | 🏢अन्य |
सुरक्षित बचत तथा सहकारी स. लि. | 💰बचत तथा ऋण |
सुर्योदय सामुदायिक स. सं लि | 🏘️सामुदायिक |
हम्रो साझा कृषि सहकारी सं लि | 🌾कृषि |
१३ सहकारी संस्था - मुख्यतः बहुउद्देश्यीय
कुल सहकारी
१३
प्रमुख प्रकार
🔄बहुउद्देश्यीय
सहकारी प्रकार
६
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
एकता महिला बचत सहकारी स.लि. | 👩महिला |
कालिका बहुउद्देश्यीय सहकारी स. लि. | 🔄बहुउद्देश्यीय |
खजुरा बहुउद्देश्यीय स. सं लि | 🔄बहुउद्देश्यीय |
जनता दुग्घ सहकारी सं लि. | 🥛दुग्ध |
दिप शशक्तिकरण कृषि स. सं लि. | 🌾कृषि |
पंचज्योती कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
पुष्पाञ्जली म. वि स. सं | 🏢अन्य |
बागेश्वरी कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
बागेश्वरी बहुउद्देश्यीय कृ.स.स.लि | 🔄बहुउद्देश्यीय |
भूमि बचत तथा स. सं लि. | 💰बचत तथा ऋण |
शुभकामना सहकारी सं लि. | 🏢अन्य |
सहकारी संस्था लि. खजुरा | 🏢अन्य |
स्वाबलम्बन बचत तथा ऋण स. सं लि. | 💰बचत तथा ऋण |
४ सहकारी संस्था - मुख्यतः अन्य
कुल सहकारी
४
प्रमुख प्रकार
🏢अन्य
सहकारी प्रकार
३
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
खजुरा सैनिकी सहकारी सं लि. | 🏢अन्य |
दक्षशिला साना किसान कृषि स. सं लि. | 🧑🌾किसान |
परोपकार कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
साझा फुलबारी सहकारी सं लि. | 🏢अन्य |
२ सहकारी संस्था - मुख्यतः बचत तथा ऋण
कुल सहकारी
२
प्रमुख प्रकार
💰बचत तथा ऋण
सहकारी प्रकार
२
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
राधापुर बचत तथा ऋण स.सं लि. | 💰बचत तथा ऋण |
शिवशक्ति बहुउद्देश्यीय कृषि स. सं लि. | 🔄बहुउद्देश्यीय |
२ सहकारी संस्था - मुख्यतः कृषि
कुल सहकारी
२
प्रमुख प्रकार
🌾कृषि
सहकारी प्रकार
१
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
माई भगवती कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
सिमरहन कृषि सहकारी स. लि. | 🌾कृषि |
२ सहकारी संस्था - मुख्यतः बचत तथा ऋण
कुल सहकारी
२
प्रमुख प्रकार
💰बचत तथा ऋण
सहकारी प्रकार
२
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
प्रकृति बचत तथा ऋण सहकारी सं लि. | 💰बचत तथा ऋण |
शैयद कृषि सहकारी सं लि. | 🌾कृषि |
२ सहकारी संस्था - मुख्यतः तरकारी
कुल सहकारी
२
प्रमुख प्रकार
🥬तरकारी
सहकारी प्रकार
२
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
पुर्नबास कृषक तरकारी उपभोक्ता सहकारी सं लि. | 🥬तरकारी |
श्रृजनशिल महिला विकास बचत तथा श्रण सहकारी सं लि. | 👩महिला |
१ सहकारी संस्था - मुख्यतः अन्य
कुल सहकारी
१
प्रमुख प्रकार
🏢अन्य
सहकारी प्रकार
१
संस्थाको नाम | सहकारीको प्रकार |
---|---|
नयाँ समावेशी सहकारी सं लि. | 🏢अन्य |
कुनै पनि सहकारी संस्था छैन
यस वडामा कुनै पनि सहकारी संस्था छैन।
सहकारी प्रवर्द्धन कार्यक्रम र वित्तीय समावेशीकरण पहलहरू आवश्यक छन्।
खजुरा गाउँपालिकाका सहकारी संस्थाहरूले विभिन्न प्रकारका वित्तीय, कृषि, महिला सशक्तिकरण, बहुउद्देश्यीय र सामुदायिक विकास कार्यहरूमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्। यी संस्थाहरूले बचत संकलन, ऋण प्रवाह, सामूहिक व्यवसाय प्रवर्द्धन र आर्थिक सबलीकरणमा योगदान पुर्याउँदै आएका छन्।
खजुरामा सबैभन्दा लोकप्रिय सहकारी प्रकार, जुन कुल सहकारीको२८.२% हिस्सा ओगट्छ।
दोस्रो सबैभन्दा लोकप्रिय सहकारी प्रकार, जुन कुल सहकारीको२५.६% हिस्सा ओगट्छ।
वडा नं. २ मा सबैभन्दा बढी१३ सहकारी संस्था सक्रिय छन्।
३९
सहकारी संस्था
११
प्रदेश स्तरीय सहकारी
९
विभिन्न प्रकार
🌾 कृषि
११ संस्था (२८.२%)
वितरण असमानता सूचक 100.0% भएकोले वडागत रूपमा सहकारीहरू असमान वितरण भएको देखाउँछ।
३९ सहकारी संस्थाहरूले संकलित कुल पूँजी अनुमानित१९५० देखि ३९००लाख रुपैयाँ रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ।
सहकारी संस्थाहरूले प्रत्यक्ष रूपमा अनुमानित ११७जना र अप्रत्यक्ष रूपमा ३९० जना व्यक्तिहरूलाई रोजगारी प्रदान गरेका छन्।
खजुरा गाउँपालिकामा सञ्चालित सहकारी संस्थाहरूले स्थानीय अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय योगदान पुर्याइरहेका छन्। कृषि संस्थाहरूले बचत तथा ऋण परिचालन मार्फत स्थानीय व्यवसाय प्रवर्द्धन र उद्यमशीलता विकासमा सहयोग पुर्याएका छन्। वडा नं. २मा सबैभन्दा बढी सहकारी संस्था रहनुले यस क्षेत्रमा वित्तीय पहुँच र सहकारिता विकासमा सकारात्मक योगदान रहेको देखाउँछ। आगामी दिनमा सहकारीहरूको डिजिटलीकरण र क्षमता विकासमा थप जोड दिनुपर्ने देखिन्छ।
खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू प्रस्तुत गरिएका छन्:
खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको प्रभावकारी परिचालनले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन, वित्तीय सेवाको पहुँच बढाउन र स्थानीय उद्यमशीलता प्रवर्द्धन गर्न महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउने निश्चित छ। यसका लागि स्थानीय सरकार, नियामक निकाय र सहकारी संस्थाहरू बीचको समन्वय र सहकार्यलाई थप प्रभावकारी बनाउन आवश्यक छ।