व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू - खजुरा गाउँपालिका (Commercial Agricultural and Animal Husbandry Farmers Groups - Khajura Rural Municipality)

खजुरा गाउँपालिकामा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू

परिचय

व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू खजुरा गाउँपालिकाको आर्थिक विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्। यस क्षेत्रमा तरकारी खेती, बाख्रापालन, कुखुरा पालन, माछापालन, फलफूल खेती, मौरीपालन लगायतका विभिन्न प्रकारका व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू सक्रिय छन्।

यी समूहहरूले स्थानीय रोजगारी सिर्जना, खाद्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्न र स्थानीय अर्थतन्त्रमा योगदान गर्नमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्। यस पृष्ठमा गाउँपालिकामा संचालित विभिन्न कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको विस्तृत विवरण र विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।

खजुरा गाउँपालिकामा कुल ५५ व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू रहेका छन्। सबैभन्दा बढी कुखुरा पालन(🐓) समूहहरू रहेका छन्, जसको संख्या १२ (२१.८%) रहेको छ।

व्यवसायको प्रकार र वितरण

खजुरा गाउँपालिकामा विभिन्न प्रकारका व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू संचालनमा छन्। मुख्य व्यवसायहरू र तिनको वितरण निम्न अनुसार रहेको छ:

  • 🐓 कुखुरा पालन: १२ समूह (२१.८%)
  • 🐐 बाख्रा पालन: १० समूह (१८.२%)
  • 🐄 गाई/भैंसी पालन: समूह (१०.९%)
  • 🌾 मिश्रित खेती: समूह (९.१%)
  • 🥬 तरकारी खेती: समूह (७.३%)
  • 🐑 पशुपालन: समूह (७.३%)
  • 🐣 पशुपंछी पालन: समूह (५.५%)
  • 🥛 दुग्ध उत्पादन: समूह (३.६%)
  • अन्य: समूह

व्यवसायको प्रकार अनुसारको वितरण

कृषि तथा पशुपालन व्यवसायको प्रकार अनुसार समूहहरूको वितरण र मुख्य तथ्यहरू

व्यवसायको प्रकार अनुसार वितरण

प्रमुख तथ्यहरू

  • कुल कृषि समूहहरू
    ५५
  • सबैभन्दा धेरै व्यवसाय
    कुखुरा पालन 🐓 (२१.८%)
  • सक्रिय वडाहरू
    /९
  • औसत प्रति वडा
    ६.१ समूह

वडागत वितरण विश्लेषण

वडा अनुसार कृषि समूहहरूको वितरण र प्रमुख व्यवसायको विश्लेषण

वडा अनुसार कृषि समूहहरूको वितरण

वडागत प्रमुख व्यवसाय

सबैभन्दा बढी समूह भएको वडा

वडा नं.

१७ समूहहरू

वडा १-९ समूह अनुपात

:

सक्रिय:निष्क्रिय वडा अनुपात

वडा विषमता सूचक

२.८x

अधिकतम/औसत अनुपात

ऐतिहासिक प्रवृत्ति विश्लेषण

कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको वार्षिक वृद्धि प्रवृत्ति (२०७५-२०८०)

प्रमुख व्यवसायहरूको प्रवृत्ति

प्रवृत्ति विश्लेषण

पछिल्ला वर्षहरूमा खजुरा गाउँपालिकामा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको संख्यामा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ। विशेषगरी कुखुरा पालन बाख्रा पालन जस्ता व्यवसायहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि देखिएको छ।

यो प्रवृत्तिले स्थानीय कृषकहरूको व्यावसायिक कृषि प्रतिको बढ्दो आकर्षण र पालिकाले लिएको कृषि प्रवर्द्धन नीतिको सफलता दर्शाउँछ। भविष्यमा यस क्षेत्रमा थप लगानी र प्रविधि हस्तान्तरण गर्न सके कृषि क्षेत्रको योगदान थप बढ्ने देखिन्छ।

वडागत वितरण

खजुरा गाउँपालिकाका विभिन्न वडाहरूमा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको वितरण असमान रहेको छ। वडा नं. मा सबैभन्दा बढी १७ समूहहरू रहेका छन्, जहाँ मुख्यतया कुखुरा पालन व्यवसाय संचालित छन्।

गाउँपालिकाको औसतमा प्रत्येक वडामा ६.१ व्यावसायिक समूहहरू क्रियाशील छन्। वडागत वितरण र तिनमा संचालित व्यवसायहरूको विस्तृत विवरण तल प्रस्तुत गरिएको छ।

वडागत समूहहरूको विस्तृत विवरण

वडा नं.

१७ समूह - मुख्यतः कुखुरा पालन

कुल समूह

१७

प्रमुख व्यवसाय

🐓कुखुरा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
ईशा बाख्रा पालन फर्म
🐐बाख्रा पालन
ईश्वरी बाख्रा पालन फार्म
🐐बाख्रा पालन
कुबेर कृषि फर्म
🐑पशुपालन
कुशल गाईपालन फार्म
🥛दुग्ध उत्पादन
खत्री भैंसी फार्म
🐄गाई/भैंसी पालन
ग्रेस पशुपंछी फर्म
🐣पशुपंछी पालन
जय भैंसी पालन फार्म
🐄गाई/भैंसी पालन
डोर्नन् पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
भुपाल कृषि तथा पशुपन्छी फार्म
🐣पशुपंछी पालन
मदन पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
मल्ल पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
योगी बाख्रापालन फर्म
🐐बाख्रा पालन
रयानमेली गाई पालन फार्म
🥛दुग्ध उत्पादन
शान्ति कृषि पशुपंछी फर्म
🐣पशुपंछी पालन
संजय गाईपालन फर्म
🐑पशुपालन
सुबित्रा कुखुरा फार्म
🐓कुखुरा पालन
सृजना कृषि तथा तरकारी फर्म
🌾मिश्रित खेती
व्यवसायको वितरण
🐓 कुखुरा पालन (२३.५%)
🐐 बाख्रा पालन (१७.६%)
🐣 पशुपंछी पालन (१७.६%)
🐑 पशुपालन (११.८%)
🥛 दुग्ध उत्पादन (११.८%)
🐄 गाई/भैंसी पालन (११.८%)
🌾 मिश्रित खेती (५.९%)

वडा नं.

१३ समूह - मुख्यतः बाख्रा पालन

कुल समूह

१३

प्रमुख व्यवसाय

🐐बाख्रा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
अन्नपूर्ण जैविक कृषि फार्म
🌿जैविक खेती
आचार्य तरकारी फार्म
🥬तरकारी खेती
ग्रीन फार्म
🍎फलफूल खेती
तारा मौरी पालन फार्म
🐝मौरी पालन
प्रगतिशील बाख्रापालन फार्म
🐐बाख्रा पालन
प्रगति ह्याचरी एण्ड पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
बागेश्वरी कृषि तथा टुरिजम फार्म
🌾मिश्रित खेती
बागेश्वरी बाख्रा फार्म
🐐बाख्रा पालन
लक्ष्मी बाख्रा फार्म
🐐बाख्रा पालन
विजय कुखुरा फार्म
🐓कुखुरा पालन
सरस्वती बाख्रा फार्म
🐐बाख्रा पालन
साना पोल्ट्री फार्म तथा माछापालन फार्म
🌾मिश्रित खेती
सापकोटा मौरी फर्म
🐝मौरी पालन
व्यवसायको वितरण
🐐 बाख्रा पालन (३०.८%)
🐝 मौरी पालन (१५.४%)
🐓 कुखुरा पालन (१५.४%)
🌾 मिश्रित खेती (१५.४%)
🌿 जैविक खेती (७.७%)
🥬 तरकारी खेती (७.७%)
🍎 फलफूल खेती (७.७%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः बाख्रा पालन

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🐐बाख्रा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
कृष्ण भैंसी फार्म
🐄गाई/भैंसी पालन
तिला बाख्रा पालन फर्म
🐐बाख्रा पालन
देउकी बंगुर फार्म
🐖बंगुर पालन
भेरी बाख्रा पालन फार्म
🐐बाख्रा पालन
रोहन पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
लाईफ नर्सरी फार्म
🌱नर्सरी
संगम मत्स्य फर्म
🐟माछा पालन
सुरज पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
सैनिक कृषि फार्म
🥬तरकारी खेती
व्यवसायको वितरण
🐐 बाख्रा पालन (२२.२%)
🐓 कुखुरा पालन (२२.२%)
🐄 गाई/भैंसी पालन (११.१%)
🐖 बंगुर पालन (११.१%)
🌱 नर्सरी (११.१%)
🐟 माछा पालन (११.१%)
🥬 तरकारी खेती (११.१%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः मिश्रित खेती

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🌾मिश्रित खेती

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
क्षितिज पशुपालन फर्म
🐑पशुपालन
खजुरा बहुउद्देश्य कृषि एग्रो फार्म
🌾मिश्रित खेती
खजुरा बाख्रा फार्म
🌾मिश्रित खेती
खड्का कृषि फर्म
🥬तरकारी खेती
शुभम् पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
व्यवसायको वितरण
🌾 मिश्रित खेती (४०.०%)
🐑 पशुपालन (२०.०%)
🥬 तरकारी खेती (२०.०%)
🐓 कुखुरा पालन (२०.०%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः कुखुरा पालन

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🐓कुखुरा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
अमन कुखुरा फार्म
🐓कुखुरा पालन
जय किसान भैसीपालन फर्म
🐄गाई/भैंसी पालन
रोशनी पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन
हाम्रो आधुनिक कृषि फार्म
🍎फलफूल खेती
व्यवसायको वितरण
🐓 कुखुरा पालन (५०.०%)
🐄 गाई/भैंसी पालन (२५.०%)
🍎 फलफूल खेती (२५.०%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः बाख्रा पालन

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🐐बाख्रा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
डि. एस. बाख्रा पालन फार्म
🐐बाख्रा पालन
लक्ष्मी च्याउ फार्म
🍄च्याउ खेती
श्री रमनशिल कृषि फार्म
🐑पशुपालन
व्यवसायको वितरण
🐐 बाख्रा पालन (३३.३%)
🍄 च्याउ खेती (३३.३%)
🐑 पशुपालन (३३.३%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः गाई/भैंसी पालन

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🐄गाई/भैंसी पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
अब्दुल कृषि फार्म
🥬तरकारी खेती
श्री गीत भैंसी फार्म
🐄गाई/भैंसी पालन
श्री पौडेल गाई फार्म
🐄गाई/भैंसी पालन
व्यवसायको वितरण
🐄 गाई/भैंसी पालन (६६.७%)
🥬 तरकारी खेती (३३.३%)

वडा नं.

समूह - मुख्यतः कुखुरा पालन

कुल समूह

प्रमुख व्यवसाय

🐓कुखुरा पालन

समूह प्रकार

समूहको नामव्यवसायको प्रकार
प्राप्ति पोल्ट्री फार्म
🐓कुखुरा पालन

वडा नं.

कुनै पनि समूह छैन

यस वडामा कुनै पनि व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूह छैन।

कृषि प्रवर्द्धन कार्यक्रम र व्यावसायिकरणका पहलहरू आवश्यक छन्।

आर्थिक प्रभाव

कुल समूह

५५

व्यवसायिक समूह

सक्रिय वडा

/९

कृषि व्यवसायिक समूह भएका वडा

व्यवसाय प्रकार

१५

विभिन्न व्यवसाय

व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको विस्तृत विश्लेषणDetailed Agricultural and Animal Husbandry Analysis of Khajura

प्रमुख व्यवसायMain Business in Khajura Rural Municipality

🐓 कुखुरा पालन

१२ समूह (२१.८%)

🐓कुखुरा पालन२१.८%
🐐बाख्रा पालन१८.२%
🐄गाई/भैंसी पालन१०.९%

वडागत वितरण विश्लेषण

सबैभन्दा बढी समूहवडा नं.
१७ समूहकुल को ३०.९%
निष्क्रिय वडा वडा
वडागत समन्वय सूचक
८४.५%
वितरण असमानता सूचक
८७.४%
व्यवसाय विविधता सूचक

वितरण असमानता सूचक 84.5% भएकोले वडागत रूपमा समूहहरू असमान वितरण भएको देखाउँछ।

विस्तृत विश्लेषण

  • व्यवसाय वितरण: पालिकामा सबैभन्दा बढी कुखुरा पालन समूहहरू (२१.८%) र त्यसपछि बाख्रा पालन (१८.२%) समूहहरू रहेका छन्।
  • वडागत वितरण: वडा नं. मा सबैभन्दा बढी १७ समूहहरू रहेका छन्, जुन कुल समूहहरूको ३०.९% हो।
  • समग्र अवस्था: कुल ९ वडा मध्ये वडामा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरू सक्रिय रहेका छन्। औसतमा प्रति वडा ६.१समूह रहेका छन्।
  • व्यवसाय विविधता: पालिकामा १५प्रकारका व्यवसाय रहेका छन्। समग्रमा विविधता सूचक ८७.४% रहेको छ, जसले उच्च विविधता देखाउँछ।

आर्थिक प्रभाव विश्लेषण

रोजगारी सिर्जना

५५ व्यावसायिक समूहले अनुमानित२२० देखि ३८५जना व्यक्तिहरूलाई प्रत्यक्ष रोजगारी दिएको अनुमान गर्न सकिन्छ।

उत्पादन क्षमता

प्रति समूह औसत वार्षिक उत्पादन मूल्य रु. २ लाखदेखि ५ लाखसम्म हुने अनुमान गरिँदा, कुल वार्षिक उत्पादन मूल्य रु. ११.००करोडदेखि रु. २७.५० करोडसम्म हुनसक्छ।

समूह प्रोफाइल

खजुरा गाउँपालिकामा सञ्चालित व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूले स्थानीय अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याइरहेका छन्। कुखुरा पालन समूहहरूले बजारमा उल्लेखनीय हिस्सा ओगटेका छन्। वडा नं. मा सबैभन्दा बढी समूह रहनुले यस क्षेत्रमा व्यावसायिक कृषि र पशुपालनको विकासका लागि थप अवसर रहेको देखाउँछ। आगामी दिनमा निष्क्रिय वडाहरूमा लक्षित कार्यक्रम र व्यवसाय विविधीकरणमा जोड दिनुपर्ने देखिन्छ।

समूह प्रोफाइल

खजुरा गाउँपालिकाका व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूले विभिन्न प्रकारका व्यावसायिक कृषि, पशुपालन र बागवानी क्षेत्रहरूमा काम गरिरहेका छन्। यी समूहहरूले उत्पादन, प्रशोधन, बजारीकरण र मूल्य श्रृंखला विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दछन्।

🐓

कुखुरा पालन

खजुरामा सबैभन्दा लोकप्रिय व्यावसायिक समूह, जुन कुल समूहको२१.८% हिस्सा ओगट्छ।

१२ समूहप्रमुख व्यवसाय
🐐

बाख्रा पालन

दोस्रो सबैभन्दा लोकप्रिय व्यावसायिक समूह, जुन कुल समूहको१८.२% हिस्सा ओगट्छ।

१० समूहदोस्रो व्यवसाय
🏆

सबैभन्दा सक्रिय वडा

वडा नं. मा सबैभन्दा बढी१७ समूह सक्रिय छन्।

मुख्य व्यवसाय: कुखुरा पालनअग्रणी वडा

चुनौती र अवसरहरू

मुख्य चुनौतीहरू

  • बजार पहुँच: उत्पादित वस्तुहरूको बिक्रीका लागि उपयुक्त बजारको अभाव र बजार सम्मको पहुँचमा कठिनाई
  • प्राविधिक ज्ञान: आधुनिक कृषि र पशुपालन प्रविधिहरूको ज्ञान र सीपको कमी
  • वित्तीय पहुँच: व्यवसाय विस्तारका लागि आवश्यक वित्तीय स्रोतको अभाव
  • जलवायु परिवर्तन: अनियमित वर्षा र तापक्रम परिवर्तनले कृषि उत्पादनमा नकारात्मक प्रभाव

अवसरहरू

  • स्थानीय उत्पादन प्रोत्साहन: स्थानीय उत्पादनलाई प्राथमिकता दिने नीति र कार्यक्रमहरू
  • जैविक खेती माग: जैविक उत्पादनहरूको बढ्दो माग र उच्च मूल्य
  • प्रविधि हस्तान्तरण: आधुनिक कृषि प्रविधि र उपकरणहरूको उपलब्धता र प्रयोग
  • सहकार्य र नेटवर्किङ: विभिन्न समूहहरू बीच सहकार्य र अनुभव आदानप्रदानका अवसरहरू

निष्कर्ष र सिफारिसहरू

खजुरा गाउँपालिकामा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू प्रस्तुत गरिएका छन्:

१.
समूह क्षमता विकास: व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको क्षमता विकासका लागि नियमित तालिम र प्राविधिक सहयोगको व्यवस्था गर्नुपर्ने।
२.
मूल्य श्रृंखला विकास: उत्पादनदेखि बजारीकरणसम्मको मूल्य श्रृंखला विकासका लागि आवश्यक पूर्वाधार र संयन्त्रको विकास गर्नुपर्ने।
३.
समतामूलक वडागत विकास: सबै वडाहरूमा समतामूलक रूपमा कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको विकास र प्रवर्द्धनका लागि विशेष कार्यक्रमहरू संचालन गर्नुपर्ने।
४.
जैविक खेती प्रवर्द्धन: जैविक कृषि उत्पादनलाई प्रोत्साहन दिने र वातावरणमैत्री कृषि पद्धतिलाई बढावा दिने नीति अवलम्बन गर्नुपर्ने।
५.
वित्तीय पहुँच सुधार: कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको वित्तीय पहुँच सुनिश्चित गर्न सहुलियतपूर्ण ऋण र अनुदानको व्यवस्था मिलाउनुपर्ने।

खजुरा गाउँपालिकामा व्यावसायिक कृषि तथा पशुपालन समूहहरूको विकास र प्रवर्द्धनले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन, रोजगारी सिर्जना गर्न र खाद्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउने निश्चित छ। यसका लागि स्थानीय सरकार, प्राविधिक संस्थाहरू र कृषि समूहहरू बीचको समन्वय र सहकार्यलाई थप प्रभावकारी बनाउन आवश्यक छ।