सहकारी संस्थाहरू - खजुरा गाउँपालिका (Cooperative Institutions - Khajura Rural Municipality)

खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरू

परिचय

सहकारी संस्थाहरू खजुरा गाउँपालिकाको आर्थिक विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्। बचत तथा ऋण, बहुउद्देश्यीय, कृषि, महिला, समुदायिक लगायतका विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरू पालिका भरि क्रियाशील छन्।

यी सहकारी संस्थाहरूले सदस्यहरूको आर्थिक र सामाजिक उन्नति गर्न, व्यवसायिक प्रवर्द्धन गर्न र स्थानीय अर्थतन्त्रलाई सबलीकरण गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्। यस पृष्ठमा गाउँपालिकामा संचालित विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरूको विस्तृत विवरण र विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।

खजुरा गाउँपालिकामा कुल ३९ सहकारी संस्थाहरू रहेका छन्। सबैभन्दा बढी कृषि(🌾) संस्थाहरू रहेका छन्, जसको संख्या ११ (२८.२%) रहेको छ। यसमध्ये ११ संस्थाहरू प्रदेश स्तरीय रहेका छन्।

सहकारीको प्रकार र वितरण

खजुरा गाउँपालिकामा विभिन्न प्रकारका सहकारी संस्थाहरू संचालनमा छन्। मुख्य सहकारी प्रकार र तिनको वितरण निम्न अनुसार रहेको छ:

  • 🌾 कृषि: ११ संस्था (२८.२%)
  • 🏢 अन्य: १० संस्था (२५.६%)
  • 🔄 बहुउद्देश्यीय: संस्था (१२.८%)
  • 💰 बचत तथा ऋण: संस्था (१२.८%)
  • 👩 महिला: संस्था (१०.३%)
  • 🥛 दुग्ध: संस्था (२.६%)
  • 🧑‍🌾 किसान: संस्था (२.६%)
  • 🥬 तरकारी: संस्था (२.६%)
  • अन्य: संस्था

सहकारीको प्रकार अनुसारको वितरण

सहकारी संस्थाहरूको प्रकार अनुसार वितरण र मुख्य तथ्यहरू

सहकारीको प्रकार अनुसार वितरण

प्रमुख तथ्यहरू

  • कुल सहकारी संस्थाहरू
    ३९
  • प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
    ११ संस्था
  • सबैभन्दा धेरै प्रकार
    कृषि 🌾 (२८.२%)
  • वडागत वितरण
    /९ वडा

वडागत वितरण विश्लेषण

वडा अनुसार सहकारी संस्थाहरूको वितरण र प्रमुख सहकारी प्रकारको विश्लेषण

वडा अनुसार सहकारी संस्थाहरूको वितरण

वडागत प्रमुख सहकारी प्रकार

सबैभन्दा बढी सहकारी भएको वडा

वडा नं.

१३ सहकारी संस्था

वडा १-९ सहकारी अनुपात

:

सक्रिय:निष्क्रिय वडा अनुपात

वडा विषमता सूचक

३.०x

अधिकतम/औसत अनुपात

ऐतिहासिक प्रवृत्ति विश्लेषण

सहकारी संस्थाहरूको वार्षिक वृद्धि प्रवृत्ति (२०७५-२०८०)

प्रमुख सहकारी प्रकारहरूको प्रवृत्ति

प्रवृत्ति विश्लेषण

पछिल्ला वर्षहरूमा खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको संख्यामा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ। विशेषगरी कृषि अन्य जस्ता सहकारी संस्थाहरूमा उल्लेखनीय वृद्धि देखिएको छ।

यो प्रवृत्तिले स्थानीय समुदायको सहकारी प्रतिको बढ्दो आकर्षण र पालिकाले लिएको सहकारी प्रवर्द्धन नीतिको सफलता दर्शाउँछ। सहकारी क्षेत्रमा थप प्रविधि नवीनता र क्षमता विकास गरी सहकारी क्षेत्रको योगदान थप बढाउन सकिने सम्भावना देखिन्छ।

वडागत वितरण

खजुरा गाउँपालिकाका विभिन्न वडाहरूमा सहकारी संस्थाहरूको वितरण असमान रहेको छ। वडा नं. मा सबैभन्दा बढी १३ सहकारी संस्थाहरू रहेका छन्, जहाँ मुख्यतया कृषि प्रकारका सहकारीहरू संचालित छन्।

गाउँपालिकाको औसतमा प्रत्येक वडामा ४.३ सहकारी संस्थाहरू क्रियाशील छन्। वडागत वितरण र तिनका प्रकारहरूको विस्तृत विवरण तल प्रस्तुत गरिएको छ।

वडागत सहकारी संस्थाहरूको विस्तृत विवरण

वडा नं.

१३ सहकारी संस्था - मुख्यतः कृषि

कुल सहकारी

१३

प्रमुख प्रकार

🌾कृषि

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
अमर कृषि सहकारी सं लि
🌾कृषि
आदर्श कृषक सहकारी सं लि.
🌾कृषि
जागरुक महिला बहुउद्देश्यीय स. सं लि.
🔄बहुउद्देश्यीय
धनबर्षा सहकारी संस्था लि.
🏢अन्य
ध्रुबतारा संयुक्त युवा जागरण स. सं.लि.
🏢अन्य
नव दुर्गा कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
परिवार कल्याण सहकारी सं लि
🏢अन्य
पुष्प महिला सहकारी स.लि.
👩महिला
भद्रकाली महिला बचत सहकारी स. लि.
👩महिला
रिमझिम सहकारी संस्था लि.
🏢अन्य
सुरक्षित बचत तथा सहकारी स. लि.
💰बचत तथा ऋण
सुर्योदय सामुदायिक स. सं लि
🏘️सामुदायिक
हम्रो साझा कृषि सहकारी सं लि
🌾कृषि
सहकारी प्रकारको वितरण
🌾 कृषि (३०.८%)
🏢 अन्य (३०.८%)
👩 महिला (१५.४%)
🔄 बहुउद्देश्यीय (७.७%)
💰 बचत तथा ऋण (७.७%)
🏘️ सामुदायिक (७.७%)

वडा नं.

१३ सहकारी संस्था - मुख्यतः बहुउद्देश्यीय

कुल सहकारी

१३

प्रमुख प्रकार

🔄बहुउद्देश्यीय

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
एकता महिला बचत सहकारी स.लि.
👩महिला
कालिका बहुउद्देश्यीय सहकारी स. लि.
🔄बहुउद्देश्यीय
खजुरा बहुउद्देश्यीय स. सं लि
🔄बहुउद्देश्यीय
जनता दुग्घ सहकारी सं लि.
🥛दुग्ध
दिप शशक्तिकरण कृषि स. सं लि.
🌾कृषि
पंचज्योती कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
पुष्पाञ्जली म. वि स. सं
🏢अन्य
बागेश्वरी कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
बागेश्वरी बहुउद्देश्यीय कृ.स.स.लि
🔄बहुउद्देश्यीय
भूमि बचत तथा स. सं लि.
💰बचत तथा ऋण
शुभकामना सहकारी सं लि.
🏢अन्य
सहकारी संस्था लि. खजुरा
🏢अन्य
स्वाबलम्बन बचत तथा ऋण स. सं लि.
💰बचत तथा ऋण
सहकारी प्रकारको वितरण
🔄 बहुउद्देश्यीय (२३.१%)
🌾 कृषि (२३.१%)
🏢 अन्य (२३.१%)
💰 बचत तथा ऋण (१५.४%)
👩 महिला (७.७%)
🥛 दुग्ध (७.७%)
प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
  • 🔄कालिका बहुउद्देश्यीय सहकारी स. लि.
  • 🥛जनता दुग्घ सहकारी सं लि.
  • 🌾बागेश्वरी कृषि सहकारी सं लि.
  • 🏢शुभकामना सहकारी सं लि.
  • 🏢सहकारी संस्था लि. खजुरा
  • 💰स्वाबलम्बन बचत तथा ऋण स. सं लि.

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः अन्य

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

🏢अन्य

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
खजुरा सैनिकी सहकारी सं लि.
🏢अन्य
दक्षशिला साना किसान कृषि स. सं लि.
🧑‍🌾किसान
परोपकार कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
साझा फुलबारी सहकारी सं लि.
🏢अन्य
सहकारी प्रकारको वितरण
🏢 अन्य (५०.०%)
🧑‍🌾 किसान (२५.०%)
🌾 कृषि (२५.०%)
प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
  • 🏢खजुरा सैनिकी सहकारी सं लि.

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः बचत तथा ऋण

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

💰बचत तथा ऋण

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
राधापुर बचत तथा ऋण स.सं लि.
💰बचत तथा ऋण
शिवशक्ति बहुउद्देश्यीय कृषि स. सं लि.
🔄बहुउद्देश्यीय
प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
  • 💰राधापुर बचत तथा ऋण स.सं लि.
  • 🔄शिवशक्ति बहुउद्देश्यीय कृषि स. सं लि.

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः कृषि

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

🌾कृषि

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
माई भगवती कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
सिमरहन कृषि सहकारी स. लि.
🌾कृषि

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः बचत तथा ऋण

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

💰बचत तथा ऋण

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
प्रकृति बचत तथा ऋण सहकारी सं लि.
💰बचत तथा ऋण
शैयद कृषि सहकारी सं लि.
🌾कृषि
प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
  • 💰प्रकृति बचत तथा ऋण सहकारी सं लि.

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः तरकारी

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

🥬तरकारी

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
पुर्नबास कृषक तरकारी उपभोक्ता सहकारी सं लि.
🥬तरकारी
श्रृजनशिल महिला विकास बचत तथा श्रण सहकारी सं लि.
👩महिला

वडा नं.

सहकारी संस्था - मुख्यतः अन्य

कुल सहकारी

प्रमुख प्रकार

🏢अन्य

सहकारी प्रकार

संस्थाको नामसहकारीको प्रकार
नयाँ समावेशी सहकारी सं लि.
🏢अन्य
प्रदेश स्तरीय सहकारीहरू
  • 🏢नयाँ समावेशी सहकारी सं लि.

वडा नं.

कुनै पनि सहकारी संस्था छैन

यस वडामा कुनै पनि सहकारी संस्था छैन।

सहकारी प्रवर्द्धन कार्यक्रम र वित्तीय समावेशीकरण पहलहरू आवश्यक छन्।

सहकारी प्रोफाइल

खजुरा गाउँपालिकाका सहकारी संस्थाहरूले विभिन्न प्रकारका वित्तीय, कृषि, महिला सशक्तिकरण, बहुउद्देश्यीय र सामुदायिक विकास कार्यहरूमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्। यी संस्थाहरूले बचत संकलन, ऋण प्रवाह, सामूहिक व्यवसाय प्रवर्द्धन र आर्थिक सबलीकरणमा योगदान पुर्‍याउँदै आएका छन्।

🌾

कृषि

खजुरामा सबैभन्दा लोकप्रिय सहकारी प्रकार, जुन कुल सहकारीको२८.२% हिस्सा ओगट्छ।

११ संस्थाप्रमुख प्रकार
🏢

अन्य

दोस्रो सबैभन्दा लोकप्रिय सहकारी प्रकार, जुन कुल सहकारीको२५.६% हिस्सा ओगट्छ।

१० संस्थादोस्रो प्रकार
🏆

सबैभन्दा सक्रिय वडा

वडा नं. मा सबैभन्दा बढी१३ सहकारी संस्था सक्रिय छन्।

मुख्य प्रकार: कृषिअग्रणी वडा

आर्थिक प्रभाव

कुल सहकारी

३९

सहकारी संस्था

प्रदेश स्तरीय

११

प्रदेश स्तरीय सहकारी

सहकारी प्रकार

विभिन्न प्रकार

सहकारी संस्थाहरूको विस्तृत विश्लेषणDetailed Cooperative Analysis of Khajura

प्रमुख सहकारी प्रकारMain Cooperative Types in Khajura Rural Municipality

🌾 कृषि

११ संस्था (२८.२%)

🌾कृषि२८.२%
🏢अन्य२५.६%
🔄बहुउद्देश्यीय१२.८%

वडागत वितरण विश्लेषण

सबैभन्दा बढी सहकारीवडा नं.
१३ संस्थाकुल को ३३.३%
निष्क्रिय वडा वडा
वडागत समन्वय सूचक
१००.०%
वितरण असमानता सूचक
८३.८%
सहकारी विविधता सूचक

वितरण असमानता सूचक 100.0% भएकोले वडागत रूपमा सहकारीहरू असमान वितरण भएको देखाउँछ।

विस्तृत विश्लेषण

  • सहकारी वितरण: पालिकामा सबैभन्दा बढी कृषि संस्थाहरू (२८.२%) र त्यसपछि अन्य (२५.६%) संस्थाहरू रहेका छन्।
  • वडागत वितरण: वडा नं. मा सबैभन्दा बढी १३ संस्थाहरू रहेका छन्, जुन कुल संस्थाहरूको ३३.३% हो।
  • समग्र अवस्था: कुल ९ वडा मध्ये वडामा सहकारी संस्थाहरू सक्रिय रहेका छन्। औसतमा प्रति वडा ४.३संस्था रहेका छन्।
  • सहकारी विविधता: पालिकामा प्रकारका सहकारी संस्था रहेका छन्। समग्रमा विविधता सूचक ८३.८% रहेको छ, जसले उच्च विविधता देखाउँछ।

आर्थिक प्रभाव विश्लेषण

वित्तीय योगदान

३९ सहकारी संस्थाहरूले संकलित कुल पूँजी अनुमानित१९५० देखि ३९००लाख रुपैयाँ रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ।

रोजगारी सिर्जना

सहकारी संस्थाहरूले प्रत्यक्ष रूपमा अनुमानित ११७जना र अप्रत्यक्ष रूपमा ३९० जना व्यक्तिहरूलाई रोजगारी प्रदान गरेका छन्।

विस्तृत प्रभाव

खजुरा गाउँपालिकामा सञ्चालित सहकारी संस्थाहरूले स्थानीय अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याइरहेका छन्। कृषि संस्थाहरूले बचत तथा ऋण परिचालन मार्फत स्थानीय व्यवसाय प्रवर्द्धन र उद्यमशीलता विकासमा सहयोग पुर्‍याएका छन्। वडा नं. मा सबैभन्दा बढी सहकारी संस्था रहनुले यस क्षेत्रमा वित्तीय पहुँच र सहकारिता विकासमा सकारात्मक योगदान रहेको देखाउँछ। आगामी दिनमा सहकारीहरूको डिजिटलीकरण र क्षमता विकासमा थप जोड दिनुपर्ने देखिन्छ।

चुनौती र अवसरहरू

मुख्य चुनौतीहरू

  • कमजोर व्यवस्थापन: केही सहकारी संस्थाहरूमा व्यवस्थापकीय क्षमताको कमी र अपर्याप्त सुशासन
  • पूँजीको अभाव: सहकारी संस्थाहरूमा पर्याप्त पूँजीको अभाव र लगानी क्षमता कम हुनु
  • प्रविधिको प्रयोग: आधुनिक प्रविधिको प्रयोगमा न्यूनता र डिजिटल साक्षरताको कमी
  • नियमन र अनुगमन: सहकारी संस्थाहरूको प्रभावकारी नियमन र अनुगमनको कमी

अवसरहरू

  • डिजिटल सेवा विस्तार: प्रविधिमा आधारित सहकारी सेवाहरूको विस्तार र डिजिटल कारोबार प्रवर्द्धन
  • उत्पादन क्षेत्रमा लगानी: कृषि र उत्पादनमूलक क्षेत्रमा सहकारीको लगानी विस्तार
  • क्षमता विकास: सहकारी संस्थाका पदाधिकारी र कर्मचारीहरूको क्षमता विकास
  • एकीकृत सञ्जाल: सहकारीहरू बीचको सहकार्य र एकीकृत सञ्जाल निर्माण

निष्कर्ष र सिफारिसहरू

खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू प्रस्तुत गरिएका छन्:

१.
क्षमता अभिवृद्धि: सहकारी संस्थाहरूको व्यवस्थापकीय र प्राविधिक क्षमता अभिवृद्धिका लागि नियमित तालिम र प्राविधिक सहयोगको व्यवस्था गर्नुपर्ने।
२.
प्रविधि प्रयोग: सहकारी संस्थाहरूमा आधुनिक प्रविधिको प्रयोग र डिजिटल सेवाको विस्तार गरी सेवा प्रभावकारिता बढाउनुपर्ने।
३.
उत्पादनशील लगानी: सहकारी संस्थाहरूलाई उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी गर्न प्रोत्साहन गर्ने नीति तथा कार्यक्रमहरू ल्याउनुपर्ने।
४.
समन्वय र एकीकरण: समान प्रकृतिका सहकारीहरू बीच समन्वय र आवश्यकता अनुसार एकीकरणलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्ने।
५.
वडागत वितरण सन्तुलन: सहकारी संस्थाहरू कम भएका वडाहरूमा सहकारी प्रवर्द्धन कार्यक्रमहरू संचालन गर्नुपर्ने।

खजुरा गाउँपालिकामा सहकारी संस्थाहरूको प्रभावकारी परिचालनले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउन, वित्तीय सेवाको पहुँच बढाउन र स्थानीय उद्यमशीलता प्रवर्द्धन गर्न महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउने निश्चित छ। यसका लागि स्थानीय सरकार, नियामक निकाय र सहकारी संस्थाहरू बीचको समन्वय र सहकार्यलाई थप प्रभावकारी बनाउन आवश्यक छ।