खाना पकाउने इन्धनको प्रयोग एक महत्वपूर्ण भौतिक सूचक हो जसले समुदायको जीवनस्तर, वातावरणीय स्वास्थ्य र स्वच्छ ऊर्जामा पहुँचको अवस्थालाई दर्शाउँछ। खाना पकाउनको लागि प्रयोग गरिने इन्धनको प्रकारले स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नुका साथै वातावरणीय दिगोपना र आर्थिक-सामाजिक अवस्थाको पनि संकेत गर्दछ। यस खण्डमा खजुरा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा प्रयोग हुने खाना पकाउने इन्धनको विस्तृत विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
खजुरा गाउँपालिकामा कुल १५,५३० घरधुरी मध्ये४८.८७% घरधुरीले एल.पी. ग्याँस,४२.४९% घरधुरीले दाउरा/काठ/कोइला, र३.७८% घरधुरीले गोबर ग्याँसको प्रयोग गर्दछन्।
खजुरा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल घरधुरी: १५,५३०
क्र.सं. | खाना पकाउने इन्धनको प्रकार | घरधुरी | प्रतिशत |
---|---|---|---|
१ | दाउरा/काठ/कोइला | ६,५९९ | ४२.४९% |
२ | एल.पी. ग्याँस | ७,५८९ | ४८.८७% |
३ | मट्टितेल | ३३९ | २.१८% |
४ | विद्युत | ८६ | ०.५५% |
५ | गोबर ग्याँस | ५८७ | ३.७८% |
६ | गोबर/गुँइठा | ३२६ | २.१०% |
७ | अन्य | ४ | ०.०३% |
जम्मा | १५,५३० | १००.००% |
वडा अनुसार विभिन्न प्रकारको खाना पकाउने इन्धनको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, बायोग्यास) प्रयोग गर्ने घरधुरीको तुलना
वडा अनुसार खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विस्तृत विश्लेषण
वडा नं. | जम्मा घरधुरी | दाउरा/काठ/कोइला | एल.पी. ग्याँस | मट्टितेल | विद्युत | गोबर ग्याँस | गोबर/गुँइठा | अन्य |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
वडा १ | ९१० | ३३२ (३६.४८%) | ५५८ (६१.३२%) | १ (०.११%) | ४ (०.४४%) | १५ (१.६५%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) |
वडा २ | २,६११ | ३६६ (१४.०२%) | १,९०७ (७३.०४%) | २ (०.०८%) | ३ (०.११%) | ३२९ (१२.६०%) | ४ (०.१५%) | ० (०.००%) |
वडा ३ | २,०६१ | ९१ (४.४२%) | १,८५७ (९०.१०%) | ७ (०.३४%) | ० (०.००%) | १०५ (५.०९%) | १ (०.०५%) | ० (०.००%) |
वडा ४ | १,८३२ | ९३ (५.०८%) | १,७१२ (९३.४५%) | १ (०.०५%) | ३ (०.१६%) | १९ (१.०४%) | ४ (०.२२%) | ० (०.००%) |
वडा ५ | १,८४८ | १,६९१ (९१.५०%) | १३० (७.०३%) | १ (०.०५%) | ० (०.००%) | २२ (१.१९%) | ३ (०.१६%) | १ (०.०५%) |
वडा ६ | १,९७१ | १,३२२ (६७.०७%) | ६३६ (३२.२७%) | ० (०.००%) | १ (०.०५%) | १२ (०.६१%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) |
वडा ७ | २,४०७ | १,७५७ (७३.००%) | ३३५ (१३.९२%) | १०४ (४.३२%) | १३ (०.५४%) | ११ (०.४६%) | १८५ (७.६९%) | २ (०.०८%) |
वडा ८ | १,८९० | ९४७ (५०.११%) | ४५४ (२४.०२%) | २२३ (११.८०%) | ६२ (३.२८%) | ७४ (३.९२%) | १२९ (६.८३%) | १ (०.०५%) |
पालिका जम्मा | १५,५३० | ६,५९९ (४२.४९%) | ७,५८९ (४८.८७%) | ३३९ (२.१८%) | ८६ (०.५५%) | ५८७ (३.७८%) | ३२६ (२.१०%) | ४ (०.०३%) |
कुल घरधुरी: ९१०
कुल घरधुरी: २,६११
कुल घरधुरी: २,०६१
कुल घरधुरी: १,८३२
कुल घरधुरी: १,८४८
कुल घरधुरी: १,९७१
कुल घरधुरी: २,४०७
कुल घरधुरी: १,८९०
खजुरा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा५३.२०% घरधुरीले स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) प्रयोग गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. ३ मा सबैभन्दा बढी स्वच्छ इन्धन प्रयोग गरिएको छ, जहाँ ९५.२०% घरधुरीहरूले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्।
४२.४९%
६,५९९ घरधुरी(6,599 households)
४८.८७%
७,५८९ घरधुरी(7,589 households)
२.१८%
३३९ घरधुरी(339 households)
३.७८%
५८७ घरधुरी(587 households)
२.१०%
३२६ घरधुरी(326 households)
वडा ३
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ९५.२०%95.20% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) को प्रयोग उच्च छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा ४२.००% ले बढी छ।
यसले यस वडाको आर्थिक अवस्था राम्रो भएको र आधुनिक इन्धनमा पहुँच बढी भएको संकेत गर्दछ, जसले यहाँको जनताको वातावरणीय स्वास्थ्य र जीवनस्तरमा सकारात्मक प्रभाव पारेको छ।
वडा ५
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ८.२३%8.23% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धनको प्रयोग न्यून छ। अधिकांश घरधुरीहरूले दाउरा/काठ/कोइला जस्ता परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने गर्दछन्, जसले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्नुका साथै वातावरणीय विनाशमा योगदान पुर्याउँछ।
राम्रो स्तर
•सूचकाङ्क विवरण: स्वच्छ इन्धन सूचकाङ्क विभिन्न इन्धन प्रकारहरूको प्रयोग र तिनीहरूको वातावरणीय प्रभावको भारित औसतमा आधारित छ।
•व्याख्या: ६२.६ अंकले राम्रो स्वच्छ इन्धन प्रयोग दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि एल.पी. ग्याँस र विद्युतको पहुँच र प्रयोग बढाउनुपर्ने देखिन्छ।
कुल ८,२६२ घरधुरीले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्
खजुरा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी खजुरा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषणले पालिकामा स्वच्छ र वातावरणमैत्री इन्धनको पहुँच र प्रयोग बढाउनका लागि लक्षित कार्यक्रम संचालन गर्न आवश्यक सूचना उपलब्ध गराउँछ। यसले घरभित्रको वायु प्रदूषण कम गरी महिला तथा बालबालिकाको स्वास्थ्य सुधार, वन विनाश कम गर्ने र समग्र पर्यावरणीय सन्तुलन कायम गर्न सहयोग पुर्याउँछ।