साक्षरता एक आधारभूत मानव अधिकार हो र यो व्यक्तिगत, सामाजिक र आर्थिक विकासको महत्वपूर्ण आधारशिला हो। यसले नागरिकको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउनुका साथै राष्ट्रिय विकासमा पनि प्रत्यक्ष योगदान पुर्याउँछ। यस खण्डमा खजुरा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा नागरिकहरूको साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
खजुरा गाउँपालिकामा कुल ६२,८७४ जनसंख्यामध्ये६४.८६% अर्थात् ४०,७७७जनाले पढ्न र लेख्न जान्दछन्, ०.५७% अर्थात् ३६१ जनाले पढ्न मात्र जान्दछन्, र३४.५७% अर्थात् २१,७३६जना निरक्षर रहेका छन्।
खजुरा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल जनसंख्या: ६२,८७४
क्र.सं. | साक्षरताको अवस्था | जनसंख्या | प्रतिशत |
---|---|---|---|
१ | पढ्न र लेख्न जान्ने | ४०,७७७ | ६४.८६% |
२ | पढ्न मात्र जान्ने | ३६१ | ०.५७% |
३ | निरक्षर | २१,७३६ | ३४.५७% |
जम्मा | ६२,८७४ | १००.००% |
वडा अनुसार विभिन्न साक्षरताको अवस्थाको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा साक्षर र निरक्षर जनसंख्याको तुलना
वडा अनुसार साक्षरताको विस्तृत विश्लेषण
वडा नं. | जम्मा जनसंख्या | पढ्न र लेख्न जान्ने | पढ्न मात्र जान्ने | निरक्षर | साक्षरता दर |
---|---|---|---|---|---|
वडा ३ | ९,०८१ | ७,६३६ (८४.०९%) | २८ (०.३१%) | १,४१७ (१५.६०%) | ८४.४०% |
वडा १ | ४,११२ | ३,४६२ (८४.१९%) | ६ (०.१५%) | ६४४ (१५.६६%) | ८४.३४% |
वडा २ | ११,९७१ | ९,८६८ (८२.४३%) | ४६ (०.३८%) | २,०५७ (१७.१८%) | ८२.८२% |
वडा ४ | ५,७१८ | ४,०२० (७०.३०%) | २२ (०.३८%) | १,६७६ (२९.३१%) | ७०.६९% |
वडा ६ | ९,१८९ | ६,१२३ (६६.६३%) | २ (०.०२%) | ३,०६४ (३३.३४%) | ६६.६६% |
वडा ५ | ७,५२२ | ३,६०२ (४७.८९%) | १५९ (२.११%) | ३,७६१ (५०.००%) | ५०.००% |
वडा ७ | ९,१८१ | ४,०३० (४३.९०%) | ८६ (०.९४%) | ५,०६५ (५५.१७%) | ४४.८३% |
वडा ८ | ६,१०० | २,०३६ (३३.३८%) | १२ (०.२०%) | ४,०५२ (६६.४३%) | ३३.५७% |
पालिका जम्मा | ६२,८७४ | ४०,७७७ (६४.८६%) | ३६१ (०.५७%) | २१,७३६ (३४.५७%) | ६५.४३% |
कुल जनसंख्या: ४,११२
कुल जनसंख्या: ११,९७१
कुल जनसंख्या: ९,०८१
कुल जनसंख्या: ५,७१८
कुल जनसंख्या: ७,५२२
कुल जनसंख्या: ९,१८९
कुल जनसंख्या: ९,१८१
कुल जनसंख्या: ६,१००
खजुरा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा६५.४३% जनसंख्या साक्षर रहेका छन्, जसमध्ये ६४.८६% ले पढ्न र लेख्न जान्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. ३ मा सबैभन्दा राम्रो साक्षरता दर ८४.४०% रहेको छ।
६४.८६%
४०,७७७ जना(40,777 people)
०.५७%
३६१ जना(361 people)
३४.५७%
२१,७३६ जना(21,736 people)
वडा ३
साक्षरता दर: ८४.४०%84.40% literacy rate
वडा ८
निरक्षर दर: ६६.४३%66.43% illiteracy rate
यस वडामा ४,०५२ जना (कुल ६,१०० मध्ये) निरक्षर छन्। साक्षरता अभियानको लागि यस वडामा विशेष कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्ने देखिन्छ।
मध्यम स्तर
•सूचकाङ्क विवरण: साक्षरताको यो सूचकाङ्क पढ्न लेख्न जान्ने, पढ्न मात्र जान्ने, र निरक्षर जनसंख्याको भारित औसतमा आधारित छ।
•व्याख्या: ६५.१अंकले मध्यम स्तरको साक्षरता दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि साक्षरता अभियान तथा शिक्षा विस्तारका कार्यक्रमहरू आवश्यक छन्।
खजुरा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी खजुरा गाउँपालिकामा साक्षरताको अवस्थाको विश्लेषणले पालिकामा शैक्षिक विकासको अवस्था र भविष्यको शैक्षिक नीति निर्माणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। यसका लागि वडागत विशेषताहरूलाई ध्यानमा राखी शिक्षा क्षेत्रको विस्तारका कार्यक्रमहरू तर्जुमा गर्नु आवश्यक देखिन्छ।